Kartal Soğanlık 139 pafta, 8746 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın 5393 sayılı Kanunun 18/e maddesi gereğince satımına veya yap-işlet-devret yöntemiyle değerlendirilmesi için Belediye Encümeni’ne ve Belediye Başkanı’na yetki verilmesi.

TEKLİF : 

Emlak İstimlak Müdürlüğü'nün 02.04.2010 tarih, 2010/710 sayılı teklifi. 

BAŞKANLIK MAKAMI'NA; Mülkiyeti Belediyemize ait Kartal Soğanlık 139 pafta, 8746 ada, 1 parsel sayılı 5000,27 m2 yüzölçümlü taşınmaz 1/1000 ölçekli 19.09.2006 tasdik tarihli Kartal Güneyi İmar planında "Akaryakıt İstasyonu alanı" olarak düzenlenmiştir. 139 pafta, 8746 ada, 1 parsel sayılı söz konusu Belediye taşınmazının 5393 sayılı Kanunun 18/e Maddesi hükmü gereğince satımına veya yap-işlet-devret yönetmiyle değerlendirilmesine, Belediye Encümenine ve Belediye Başkanı Sn.Op.Dr.Altınok ÖZE'e yetki verilmesi ile söz konusu parsel hakkında alınan 06.04.2007 tarih 2007/146 sayılı Meclis kararının iptali hususlarında konunun incelenerek karar altına alınması için yazının Belediye Meclisi'ne havalesini arz ederim. (Başkan Yardımcısı.) 

Rapor : 

Hukuk Komisyonu'nun 06.04.2010 tarihli raporu.  

BELEDİYE MECLİS BAŞKANLIĞI’NA KARTAL; KONUNUN İNCELENMESİ: 05.04.2010 tarihinde komsiyonumuza havale edilen Mülkiyeti Belediyemize ait Kartal, Soğanlık 139 Pafta, 8746 Ada, 1 Parsel sayılı taşınmazın 5393 sayılı Kanunun 18/e maddesi gereğince satımına veya yap-işlet-devret yöntemiyle değerlendirilmesi için Belediye Encümeni’ne ve Belediye Başkanı’na yetki verilmesi ve sözkonusu parsel ile ilgili alınan 2007/146 sayılı Meclis Kararının iptali ile ilgili teklif görüşmeye açıldı.  

KOMİSYON GÖRÜŞÜ: Teklif, 5393 Sayılı Kanunun 18/e fıkrası bakımından dikkate alınarak incelendi. 5393’ün 18/e fıkrası taşınmaz mal alımı ve satışı ve sınırlı ayni hak tesisine konu olabileceğini açıkça ifade etmektedir. Keza 5393 sayılı Kanunun 15. maddesinin (h) fıkrası mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesis etmek belediyenin görev ve yetkileri arasında bulunmaktadır 

Yapılan inceleme sonucunda teklifin 5393 Sayılı Kanunun 15 ve 18. maddelerine uygunluğu tespit olunmuştur. Yüce Meclisin bilgisine ve takdirine arz olunur. (Hukuk Komisyonu Başkanı ve Üyeler.) 

MUHALEFET ŞERHİ

06.04.2010 tarihli Hukuk Komisyonu Raporuna ait Muhalefet Şerhimizdir.
Komisyonumuza havale edilen Nisan 2010 ilave gündeminin 2. sırasındaki  “Mülkiyeti Belediyemize ait Kartal, Soğanlık 139 pafta, 8746 ada, 1 parsel taşınmazın 5393 sayılı kanunun 18/e maddesi gereğince satımına veya yap-işlet-devret yöntemiyle değerlendirilmesi için Belediye Encümeni’ne ve Belediye Başkanı’na yetki verilmesi ve sözkonusu parsel ile ilgili alanın 2007/146 sayılı Meclis Kararı’nın iptali” ile ilgili görüş  için 06.04.2010 tarihinde komisyonumuz toplanmış ve karar vermiştir. Ancak komisyon kararı birçok yönden yanlış bir görüş olmuştur. Zira sözkonusu Komisyon görüşü birçok yönden  hukuka aykırıdır.
1. Yetki talebinin hukuki dayanağı yanlıştır.
Görüleceği gibi müdürlüğün yetki talebi yazısında 5393 sayılı kanunun  18/e maddesi gereğince işlem yapılması talep edilmektedir. Oysa talep yazısında  2 çeşit yetki talep edilmektedir. 1.si 18/e kapsamındaki satış yetkisi, 2.si ise 18/j maddesinde düzenlenen belediye yatırımlarının ne şekilde olacağının tesbiti yetkisidir. Bu durum da usul açısından hukuka aykırılık teşkil etmektedir.
2. Belediye Meclisi Görev ve Yetkilerini devredemez.
5393 sayılı kanunun  Belediyenin yetkileri ve imtiyazları’nı düzenleyen 15. maddesinin h fıkrası “Mahallî müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde taşınmaz almak, kamulaştırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.” şeklindedir. Görüleceği gibi Belediyenin tüzel kişiliğine ait gayrimenkulleri satmasında bir uygunsuzluk sözkonusu değildir. Ancak bilindiği gibi Belediye yetki, sorumluluk ve imtiyazlarını organları vasıtasıyla yürütür.
5393 sayılı kanunun ikinci kısımda  Belediyenin temel organları Belediye Meclisi, Belediye Encümeni ve Belediye Başkanı olarak belirlenmiş; 1.Bölümde Belediye Meclisinin, 2.Bölümde Belediye Encümeninin, 3. Bölümde de Belediye Başkanının görev, yetki, sorumluluk ,kuruluş ve işleyişi düzenlenmiştir.
5393 sayılı kanunun  Belediyeye ait gayrimenkullerin satış yetkisi ile belediye adına imtiyaz verilmesi ve belediye yatırımlarının hangi modelle olacağı kararını  sadece Belediye Meclisine vermiştir. İlgili kanunun Meclisin görev ve yetkileri’ni düzenleyen 18. madde e fıkrası “ Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi

T.C.

KARTAL BELEDİYE BAŞKANLIĞI

İSTANBUL

2. TOPLANTI YILI

M  E  C  L  İ  S    K  A  R  A  R  I  D  I  R

otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek.” Yine aynı maddenin j fıkrası da “Belediye adına imtiyaz verilmesine ve belediye yatırımlarının yap-işlet veya yap-işlet-devret modeli ile yapılmasına; belediyeye ait şirket, işletme ve iştiraklerin özelleştirilmesine karar vermek.” şeklinde düzenlenmiştir.
Yine 5393 sayılı kanunun Encümenin görev ve yetkilerini düzenleyen 34.maddesinin g fıkrası da “Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek.” şeklinde düzenlenmiştir.
Görüldüğü gibi Belediyeye ait gayrimenkullerin satış yetkisi ile belediye adına imtiyaz verilmesi ve belediye yatırımlarının hangi modelle olacağı kararına  ilişkin tek yetki Belediye Meclisine verilmiş, verilen kararların uygulaması da Belediye Encümenine bırakılmıştır. 5393 sayılı kanun ile mahalli idarelerin işleyişini düzenleyen hiçbir kanunda Belediye meclisinin yetkilerini devretmesinin önünü açabilecek hiçbir hüküm yoktur. Dolayısıyla satış yetkisini Belediye Encümenine ve Belediye Başkanına devretmek hukuka uygun bir işlem olmayacaktır. Hatta kanaatim odurki Belediye encümenince yürütülecek meclis kararların uygulanması meclisce oldukça sınırlanmış ve detayları belirlenmiş kararlar şeklinde olmalıdır.
Bu durumda Belediye Başkanının görev ve yetkilerini yeniden hatırlamakta fayda olacağı kanaatindeyim. 5393 sayılı kanunun Belediye başkanının görev ve yetkileri düzenleyen 38. maddesi aynen şöyledir.“ Belediye başkanının görev ve yetkileri şunlardır:
 a) Belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak.
 b) Belediyeyi stratejik plâna uygun olarak yönetmek, belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini hazırlamak ve uygulamak, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak.
 c) Belediyeyi Devlet dairelerinde ve törenlerde, davacı veya davalı olarak da yargı yerlerinde temsil etmek veya vekil tayin etmek.
 d) Meclise ve encümene başkanlık etmek.
 e) Belediyenin taşınır ve taşınmaz mallarını idare etmek.
 f) Belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek.
 g) Yetkili organların kararını almak şartıyla sözleşme yapmak.
 h) Meclis ve encümen kararlarını uygulamak.
 i) Bütçeyi uygulamak, bütçede meclis ve encümenin yetkisi dışındaki aktarmalara onay vermek.
 j) Belediye personelini atamak.
 k) Belediye ve bağlı kuruluşları ile işletmelerini denetlemek.
 l) Şartsız bağışları kabul etmek.
 m) Belde halkının huzur, esenlik, sağlık ve mutluluğu için gereken önlemleri almak.
 n) Bütçede yoksul ve muhtaçlar için ayrılan ödeneği kullanmak, özürlülere yönelik hizmetleri yürütmek ve özürlüler merkezini oluşturmak.
 o) Temsil ve ağırlama giderleri için ayrılan ödeneği kullanmak.
 p) Kanunlarla belediyeye verilen ve belediye meclisi veya belediye encümeni kararını gerektirmeyen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak.”
  3. Yetki Devri Mevzuatta Açıkça Belirtilmelidir
Yetki devrinin hukuken geçerli olması için ilgili mevzuatlarda açıkça belirtilmesi gereklidir. Zaten kanun koyucu yetki devri ile ilgili 5393 sayılı kanunuda yaklaşımını açıkça ortaya koymuştur. İlgili kanun Belediye Başkanının yetkisini devredebileceğini ve bunun şartlarını 42. maddesinde açıkça belirtmiştir. “Belediye başkanı, görev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, yöneticilik sıfatı bulunan belediye görevlilerine devredebilir.”
Görüldüğü gibi belediye organlarından sadece belediye başkanının yetki devri düzenlenmiştir. Diğer temel organlar olan Belediye Meclisi ve Belediye Encümeni için yetki devri ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır. Halbuki Belediye Başkanının yetki devrini düzenleyen aynı kanun koyucunun Meclis ve Encümen için yetki devri düzenlememiş olması bu organların yetkilerini devretmemesi yönündeki kanaatinden kaynaklandığını kabul etmek gerekir.
3. Yargı Kararları ve Öğreti de Yetki Devrini uygun görmez
Aslında yetki devri çok sık başvurulan bir yöntem değildir. Genellikle Merkezi idarelerin taşra teşkilatlarının işleyişini hızlandırmak için kullanılan bir yöntem olarak  kullanılmıştır çoğu zaman.
Nitekim, öğretide ve Danıştay içtihatlarında yasayla bir makama verilmiş yetkilerin bu makamca başka bir makama devri ya da başka makamlarca kullanılmasına izin verilmesinin mümkün ve geçerli olmadığı kabul edilmektedir.Nihayetinde idari bir karar olan görev ve yetki devri ile ilgili olarak çoğu zaman yargı yoluna başvurulmuştur. Danıştay’ın değişik dairelerince farklı kararlar verilmekle birlikte genellikle yetkinin devredilmemesi, uygun görülen yetki devirlerinde de “sınır ve kapsamı açıkça belirtmek” kriteri göz önünde tutulmuştur.
 “Yetki kurallarının, dar ve özel anlamda kamu düzenine ilişkin hükümlerden olduğu idari işlemlerin

T.C.

KARTAL BELEDİYE BAŞKANLIĞI

İSTANBUL

2. TOPLANTI YILI

M  E  C  L  İ  S    K  A  R  A  R  I  D  I  R

en önemli unsurları arasında yer aldığı, yetki unsurundaki sakatlıkların sonradan verilecek onay ya da izinle giderilemeyeceği, bu nedenle idarinin yetki kurallarına sıkı bir şekilde uymak zorunda bulunduğu ve yetki kurallarının dar yorum ve uygulama yöntemlerine bağlı tutulması gerektiği idare hukukunun bilinen ilkelerindendir.

Dar anlamda yetki unsuru denilen karar alma yeteneği konu yer ve zaman itibariyle Anayasa ve yasalarla, belli organ, makam ve kamu görevlilerine tanınmış bir güçtür. Yetki devrinin hukuken geçerliliği daha önce kanunda açıkça öngörülmüş bulunmasına bağlıdır. Ancak kamu hukukunda yetkiler ait olduğu organ, makam ve görevlilerce bizzat kullanılmak üzere verildiğinden, yetki devri istisnai durumlarda söz konusudur.”
 4. Yetki Devri Yerel İdareleri Zayıflatır.
 Kanaatim odur ki karar verme ve uygulama açısından Yerel Yönetimlerin güçlendirilmesi gerekir. Zira yerelde görülebilecek birçok hizmetin ve kullanılabilecek birçok yetkinin merkezi idare tarafından oldukça yoğun olarak  kullanılması hizmetlerin zamanında yapılmasını zorlaştırmakta, zaman ve kaynak israfını artırmaktadır. Bunun da halkın taleplerini daha kolay iletebileceği organlar vasıtasıyla yapılmasında fayda vardır. Son 6 yıl içerisinde TBMM Yerel Yönetimlerin  güçlendirilmesi yönünde değişik kanunlarda adımlar atmıştır. Ancak bunların yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. Biz yerel temsilcilere düşen görev de yerel yönetimlerin güçlendirilmesi yönünde kamuoyu oluşturmak olmalıdır.
 Yoksa zaten oldukça sınırlı yetki ve görevi olan Belediye Meclisinin Yetkilerini Belediye başkanına devrederek Yerel Karar organlarının zayıflatılmasının önünü açmamalıyız. Bu durum Yasa koyucu nezdinde de; varolan  olan yetkilerini dahi kullanmak istemeyen  bir organ olan Yerel Meclislerin daha da zayıflamasına neden olacaktır.
 Kaldı ki Belediye karar organları içerisinde oldukça fazla yetkiye sahip olan Belediye Başkanına ek yetkiler vermek  Belediye Meclisini devre dışı bırakmaya,  Başkan’ın telafisi mümkün olmayan keyfi uygulamalarına ve Meclis üyelerinin maddi ve manevi zararlar görmesine neden olabilecektir.
Yukarıda saydığım nedenlerden dolayı; hukuk  komisyonunca alınan komisyon görüşünün kabul edilmemesi  Belediye Encümeni ve Belediye Başkanına Yetki talebinin reddedilmesi, bundan sonra da  idarece talep edilecek meclisin yetkisini devri yönündeki taleplerin dikkate alınmaması  yönünde karar alınmasını yüce meclisimizin takdirlerine sunuyorum. (M.Necati SERİN Hukuk Komisyonu Üyesi, M Mehdi AKMAN Hukuk Komisyonu Üyesi ) 

SONUÇ : 

Mülkiyeti Belediyemize ait Kartal Soğanlık 139 pafta, 8746 ada, 1 parsel sayılı taşınmazın 5393 sayılı Kanunun 18/e maddesi gereğince satımına veya yap-işlet-devret yöntemiyle değerlendirilmesi için Belediye Encümeni’ne ve Belediye Başkanı’na yetki verilmesi ile ilgili teklifin Hukuk Komisyonu Raporu doğrultusunda KABULÜNE  Belediye Meclis Üyeleri; Abubekir TAŞYÜREK, Abdi KESİMAL, Av.Mustafa YAĞCI, Temel YAZ, Alaettin TEMEL, Hayrettin YEŞİLYURT, Av.Hatice TASLAK, Turgut ÇEVİK, Muhammed Mehdi AKMAN, Hüsna BALCI, Adem GÖKÇE, Av.Mehmet Necati SERİN, Nizamettin ALTINTAŞ, Hüseyin ÇAKIR, Metin BEKTAŞ'ın Red oyuna karşılık Kartal İlçe Belediye Meclisinin 2010/NİSAN AYI TOPLANTISININ 07.04.2010 TARİHLİ 2.BİRLEŞİMİNDE OYÇOKLUĞU İLE KARAR VERİLDİ.